Anemija je stanje koje se javlja kada dođe do pada crvenih krvnih zrnaca. Ona se često događa kod djece i može se javiti veoma rano, već od drugog mjeseca života. Iako se mnogi roditelji nadaju da su simptomi poput umora i slabog apetita samo privremeni, takvi znaci mogu biti pokazatelji dubljeg problema – smanjene sposobnosti krvi da prenosi kiseonik.
Anemija, poznata i kao malokrvnost, nastaje kada opadne broj crvenih krvnih zrnaca ili količina hemoglobina u njima. Hemoglobin je protein u crvenim krvnim zrncima koji veže kiseonik i prenosi ga do svih ćelija u tijelu. Bez dovoljno hemoglobina, organi i tkiva ne dobijaju kiseonik koji im je potreban za normalno funkcionisanje. Kod beba, to može značiti umor, slab apetit, usporen rast i niz drugih simptoma koji često ostanu neprepoznati.
-
Rani simptomi koje je lako previdjeti
Anemija kod beba najčešće se razvija postepeno, pa prvi znaci mogu biti suptilni. Dijete može djelovati zdravo, veselo i razigrano, ali brzo se umara i zahtijeva više sna nego što je uobičajeno za njegov uzrast. Ovo je prvi alarm koji ne treba zanemariti.
Još jedan važan znak je bledilo kože. Roditelji obično primijete da dijete “nije rumeno kao inače” ili da mu lice i usne djeluju isprano. Međutim, bleda koža sama po sebi ne znači automatski da je dijete anemično – može biti i rezultat genetike, vremenskih uslova ili drugih bezazlenih razloga. Ipak, u kombinaciji s drugim simptomima kao što su ubrzano disanje, umor i slab apetit, bledilo može biti signal koji zahtijeva ljekarsku pažnju.
Takođe, djeca s anemijom se često više znoje, naročito tokom hranjenja ili minimalnog fizičkog napora. Kod novorođenčadi i dojenčadi, koja inače imaju ograničen nivo aktivnosti, ovo može biti očiglednije nego kod starije djece. Neki roditelji navode i da djeca češće postaju razdražljiva, imaju probleme sa koncentracijom i ne pokazuju isti nivo zainteresovanosti za okolinu kao ranije.
-
Zašto dolazi do anemije kod beba?
Postoji više razloga zašto se anemija javlja u ranoj dobi. Jedan od najčešćih je fiziološka anemija – prirodni pad nivoa hemoglobina koji se dešava kod svih beba između drugog i trećeg mjeseca života. U maternici, beba dobija kiseonik preko posteljice i ima visoke zalihe hemoglobina. Nakon rođenja, te zalihe se troše, a tijelo se postepeno prilagođava da samo proizvodi nove crvene krvne ćelije.
Osim toga, anemija može nastati zbog nedostatka gvožđa u ishrani. Bebe koje se isključivo hrane majčinim mlijekom obično dobijaju dovoljno gvožđa tokom prvih nekoliko mjeseci, ali kasnije, ako se ne uvede dohrana bogata gvožđem, mogu razviti deficit. Prijevremeno rođene bebe su posebno osjetljive jer nisu imale dovoljno vremena u maternici da stvore rezerve gvožđa.
U nekim slučajevima, anemija može biti posljedica unutrašnjeg krvarenja, infekcija, hroničnih bolesti ili genetskih poremećaja poput talasemije ili srpastih ćelija.
-
Kada je vrijeme za posjetu ljekaru?
Ako roditelji primijete bilo koji od pomenutih simptoma – izraženo bledilo, učestali umor, slab apetit, ubrzano disanje ili prekomjerno znojenje – najbolje je da ne čekaju, već da se obrate pedijatru. Ljekar će uraditi osnovne krvne pretrage kako bi se provjerili nivoi hemoglobina, hematokrita i feritina (rezervi gvožđa).
U zavisnosti od nalaza, terapija može biti vrlo jednostavna – najčešće se radi o promjenama u ishrani i uvođenju dodataka gvožđa. Kod blažih oblika anemije, dovoljne su promjene u svakodnevnoj prehrani.
-
Ishrana kao ključ prevencije i liječenja
Kada se potvrdi da dijete ima anemiju izazvanu nedostatkom gvožđa, prehrana postaje prva linija odbrane. Hrana životinjskog porekla, naročito crveno meso, jetra, žumance, riba i piletina, sadrže takozvano hem gvožđe koje se najbolje apsorbuje.
Od biljnih izvora, preporučuju se namirnice poput spanaća, cvekle, kelja, blitve, leblebija i sočiva. Međutim, gvožđe iz biljaka se slabije apsorbuje, pa je važno da se ove namirnice kombinuju sa hranom bogatom vitaminom C (citrusi, paprika, paradajz, brokoli) koji povećava iskorišćenost gvožđa u organizmu.
Roditelji bi trebalo da obrate pažnju na balansiran unos svih potrebnih nutrijenata i izbjegavaju da djeci daju previše kravljeg mlijeka u ranom uzrastu, jer ono može smanjiti apsorpciju gvožđa i izazvati mikrokrvarenja u crijevima kod vrlo male djece.
