U koje doba dana trebate uzimati suplemente? U nastavku teksta doznajte kad uzimati i kako ih kombinovati. Savremeni način života donosi mnoge izazove – užurbani raspored, stres, nedovoljno sna i često nekvalitetnu ishranu. Sve to može da utiče na manjak ključnih nutrijenata u organizmu. Upravo iz tog razloga sve više ljudi poseže za dodacima ishrani kako bi nadomjestili nedostatke i poboljšali opšte zdravlje. Suplementi, iako nisu lijekovi, postali su dio svakodnevnice velikog broja ljudi koji žele da podrže svoj imunitet, energiju i vitalnost.
-
Zašto koristimo suplemente?
Razlozi za uzimanje dodataka ishrani mogu biti različiti. Neki od najčešćih su:
- nepravilna i jednolična ishrana,
- manjak sunčeve svjetlosti tokom godine,
- slabija apsorpcija nutrijenata zbog problema sa varenjem,
- pojačan umor i iscrpljenost,
- problemi sa kosom, kožom i noktima,
- veće potrebe za hranljivim materijama kod sportista,
- podrška imunitetu u sezoni prehlada.
Iako suplementi dolaze u obliku kapsula, tableta, praškova, ampula ili sprejeva i mogu se kupiti bez recepta, važno je razumjeti da oni nisu zamjena za pravilnu ishranu. Njihova svrha je dopuna, a ne osnovni izvor nutrijenata.
-
Kada i kako se uzimaju vitamini i minerali?
Najprecizniji odgovor na ovo pitanje može dati ljekar, nutricionista ili farmaceut. Uzimanje na svoju ruku, posebno duže vrijeme ili u prevelikim dozama, može izazvati neravnotežu. Na primjer, višak jednog minerala može da ometa apsorpciju drugog. Zato je važno znati kako pravilno kombinovati i kada uzimati određene dodatke.
Na izbor suplementa utiču faktori poput:
- hemijskog oblika (organski oblici se bolje apsorbuju),
- koncentracije nutrijenata,
- fizičkog oblika (šumeće tablete, kapsule, prašak),
- vremena unosa (ujutro, uveče, uz obrok ili na prazan stomak),
- kombinacija sa drugim vitaminima i mineralima.
-
Ko najčešće ima potrebu za suplementima?
Neke grupe ljudi češće od drugih imaju povećanu potrebu za vitaminima i mineralima:
- trudnice i dojilje,
- vegani i osobe koje ne konzumiraju ribu,
- pušači i oni koji često konzumiraju alkohol,
- profesionalni sportisti,
- osobe na restriktivnim dijetama,
- žene sa obilnim menstruacijama,
- ljudi sa hroničnim bolestima ili problemima sa apsorpcijom.
Kod njih se preporučuje posebna pažnja, a u mnogim slučajevima i obavezna konsultacija sa ljekarom.
-
Simptomi nedostatka vitamina i minerala
Organizam često šalje signale koji ukazuju na manjak određenih nutrijenata. Najčešći simptomi su:
- umor i anemija,
- grčevi u mišićima,
- česte infekcije,
- usporeno zarastanje rana,
- slab apetit,
- krhka kosa i nokti,
- nesanica ili potištenost.
Prepoznavanje ovih znakova može pomoći da na vrijeme reagujemo i spriječimo veće zdravstvene probleme.
-
Ujutro ili uveče – pravo vrijeme za suplemente
Vrijeme unosa vitamina i minerala može značajno da utiče na njihovu efikasnost.
Ujutro se preporučuju:
- vitamin B12 (najčešće u kombinaciji s drugim vitaminima B grupe),
- vitamin C,
- gvožđe.
Ovi nutrijenti podstiču energiju i smanjuju umor. Vitamin C dodatno poboljšava apsorpciju gvožđa, dok se samo gvožđe najbolje uzima na prazan želudac. Preporuka je da se tokom tog perioda izbjegava kafa i mliječni proizvodi, jer ometaju njegovu apsorpciju.
Uveče su bolji izbor:
- vitamin D,
- kalcijum,
- omega-3 masne kiseline,
- magnezijum.
Ova kombinacija doprinosi zdravlju kostiju, a magnezijum dodatno opušta mišiće i pomaže kvalitetnijem snu.
-
Kombinacije koje treba znati
Postoje vitamini i minerali koji se savršeno nadopunjuju, ali i oni koje ne treba unositi zajedno:
Dobre kombinacije:
- vitamin C i gvožđe,
- vitamin D i kalcijum,
- magnezijum i kalcijum,
- vitamin D i omega-3.
Kombinacije koje treba izbjegavati:
- gvožđe sa kalcijumom, cinkom ili vitaminom E,
- cink sa bakrom ili gvožđem.
Ove interakcije važne su jer pogrešna kombinacija može značajno smanjiti iskoristivost suplementa.
-
Koliko dugo se mogu piti vitamini?
Uzimanje vitamina i minerala zavisi od njihove rastvorljivosti. Oni rastvorljivi u mastima (A, D, E i K) mogu da se skladište u organizmu i zato se obično prave pauze nakon 3–6 mjeseci korišćenja. S druge strane, vitamini rastvorljivi u vodi (B kompleks i vitamin C) ne zadržavaju se u tijelu, već se višak izlučuje urinom. Njih je moguće unositi tokom cijele godine, ali samo ako ishrana ne obezbjeđuje dovoljne količine.
Vitamin C se lako unosi kroz svakodnevne obroke – paprika, citrusi, kivi i bobičasto voće pružaju dovoljne količine koje zadovoljavaju dnevne potrebe. Upravo zato se često naglašava važnost redovnog unosa voća i povrća, jer oni nisu samo izvor vlakana i antioksidanata, već i osnovni način da tijelo svakodnevno dobije ono što mu je potrebno.
