Šta je to “starački miris” ? U nastavku teksta doznajte. Mnogi ljudi primijete da starije osobe često imaju specifičan miris koji se teško može ignorisati. Taj miris se nerijetko opisuje kao ustajao, blago masan ili kiselkast, a često izaziva nelagodu i kod onih koji ga osjećaju i kod onih koji ga imaju. Iako se godinama vjerovalo da je riječ o slabijoj higijeni ili zapuštenosti, savremena nauka pokazuje da je istina znatno složenija.
Ovaj fenomen, u javnosti poznat kao „miris starosti“, nema veze s tim koliko se neko redovno tušira ili kakve proizvode za njegu koristi. Čak i osobe koje vode računa o ličnoj higijeni mogu primijetiti da se s godinama javlja miris koji je teško ukloniti sapunima, parfemima ili dezodoransima.
-
Hemijski procesi koji mijenjaju miris kože
Istraživanja su pokazala da je glavni uzrok „mirisa starosti“ hemijsko jedinjenje poznato kao 2-nonenal. Ovo jedinjenje nastaje kada se omega-7 masne kiseline, koje su prirodni dio sebuma odnosno masnih ulja kože, počnu razgrađivati usljed oksidacije.
Kako tijelo stari, dolazi do smanjenja proizvodnje prirodnih antioksidanasa koji inače štite kožu od ovakvih procesa. Uz to, obnavljanje ćelija kože postaje sporije, pa se oksidirani lipidi zadržavaju duže nego kod mlađih osoba. Rezultat je nakupljanje 2-nonenala, koji ima vrlo prepoznatljiv i postojan miris.
Japanska studija iz 2010. godine bila je među prvima koja je naučno potvrdila postojanje ovog fenomena. Istraživači su otkrili da se 2-nonenal pojavljuje isključivo kod osoba starijih od 40 godina, bez obzira na spol, način života ili navike održavanja higijene.
-
Zašto pranje ne rješava problem
Za razliku od mirisa znoja, koji uzrokuju bakterije i koji se relativno lako uklanjaju pranjem, 2-nonenal se veže za kožu, odjeću i tkanine. Čak i nakon temeljitog tuširanja, ovaj miris može ostati prisutan, posebno na posteljini, jastucima i odjevnim predmetima.
Stručnjaci objašnjavaju da se problem dodatno pogoršava jer starija koža proizvodi manje novih ćelija. To znači da se „stara“, oksidirana koža zadržava na površini duže, stvarajući jači i dugotrajniji miris.
-
Uloga ishrane u kontroli tjelesnog mirisa
Lesli Keni, stručnjakinja za dugovječnost i osnivačica kompanije Oxford Healthspan, ističe da određene namirnice mogu igrati važnu ulogu u smanjenju „mirisa starosti“. Prema njenim navodima, pečurke su među najkorisnijim prirodnim namirnicama kada je riječ o ovom problemu.
Ona navodi da redovna konzumacija pečuraka, idealno tri do četiri puta sedmično, može pomoći organizmu da se iznutra bori protiv procesa koji dovode do nastanka 2-nonenala. Razlog za to leži u dva posebna jedinjenja koja pečurke sadrže: ergotioneinu i spermidinu.
-
Kako pečurke djeluju na kožu
Ergotionein je prirodna aminokiselina i snažan antioksidans koji pomaže u zaštiti lipida u koži od oksidacije. Na taj način smanjuje vjerovatnoću da će se masne kiseline razgraditi u 2-nonenal. Spermidin, s druge strane, povezuje se s procesima ćelijske obnove i dugovječnosti, što može doprinijeti zdravijoj strukturi kože.
Prema riječima Lesli Keni, pečurke djeluju iznutra, za razliku od kozmetičkih proizvoda koji samo privremeno prikrivaju miris. Upravo zbog toga se smatraju posebno korisnim dodatkom ishrani starijih osoba.
-
Rezultati kliničkih istraživanja
Jedna klinička studija objavljena u časopisu Journal of Traditional and Complementary Medicine obuhvatila je 80 osoba u dobi od 50 do 79 godina. Učesnici su tokom četiri sedmice svakodnevno uzimali ekstrakt šampinjona u različitim dozama.
Istraživanje je pokazalo da su osobe koje su uzimale veće količine ekstrakta imale primjetna poboljšanja kada je riječ o zadahu, tjelesnom mirisu i mirisu posteljine. Posebno su se istakli rezultati u grupi koja je uzimala 1.000 mg ekstrakta dnevno, a tokom studije nisu zabilježeni značajni neželjeni efekti.
Naučnici su naveli da ekstrakt šampinjona može smanjiti proizvodnju određenih toksičnih jedinjenja u organizmu, uključujući amonijak i metil-merkaptan, supstance poznate po izrazito neugodnim mirisima.
-
Dodatni nalazi iz evropskih istraživanja
Druga studija, objavljena u časopisu Food Chemistry, provedena je na Univerzitetu u Turkuu u Finskoj. Istraživači su analizirali aromatična jedinjenja u divljim nordijskim pečurkama i otkrili supstance koje mogu uticati na procese povezane s nastankom tjelesnog mirisa kod starijih osoba.
Autori studije istakli su da neka jedinjenja u pečurkama potiču od linolne kiseline, iste one koja se u ljudskoj koži može razgraditi u 2-nonenal. Međutim, pečurke istovremeno sadrže prirodne mehanizme koji mogu regulisati i ublažiti taj proces.
-
Ograničenja i naučni oprez
Iako postoje relevantna istraživanja koja potvrđuju postojanje „mirisa starosti“ i potencijalni uticaj pečuraka na njegovo smanjenje, stručnjaci naglašavaju da ishrana ne može biti zamjena za medicinski tretman. Tvrdnje o potpunom uklanjanju ovog mirisa još uvijek zahtijevaju dodatna, dugoročnija klinička ispitivanja.
Pečurke se smatraju zdravim i korisnim dodatkom ishrani, ali njihov efekat može varirati od osobe do osobe, u zavisnosti od opšteg zdravstvenog stanja, načina života i genetike.
