Stižu carine na sve male pakete. Koja cifra je u pitanju doznajte u nastavku teksta. Evropska unija se sprema za značajne promjene u oblasti elektronske trgovine, a one bi mogle imati dalekosežne posljedice kako za potrošače, tako i za velike onlajn prodavce van Evrope. U fokusu je novi sistem carinjenja malih paketa, koji do sada uglavnom nisu bili opterećeni dodatnim troškovima. Ova tema je posljednjih mjeseci sve prisutnija u raspravama evropskih institucija, posebno zbog ogromnog rasta broja pošiljki koje svakodnevno stižu iz Kine.
-
Novi pristup oporezivanju malih pošiljki
Ministri finansija država članica Evropske unije postigli su preliminarni dogovor o uvođenju obavezne fiksne carine od tri eura na sve pakete čija je vrijednost manja od 150 eura. Ova mjera bi, prema trenutnim planovima, trebalo da stupi na snagu 1. jula 2026. godine. Iako iznos carine djeluje simbolično, njen značaj je mnogo veći kada se uzme u obzir količina robe koja svakodnevno ulazi na evropsko tržište.
Procjenjuje se da čak 93 odsto svih pošiljki u elektronskoj trgovini u EU spada u kategoriju paketa vrijednih ispod 150 eura. Upravo zbog toga se ova odluka smatra jednim od najvažnijih koraka ka reformi carinskog sistema Unije u posljednjih nekoliko decenija.
-
Uticaj na kineske onlajn gigante
Nova carina najviše će pogoditi kineske platforme za onlajn kupovinu, prije svega Šein i Temu, koje su posljednjih godina doživjele ogroman rast popularnosti u Evropi. Ove aplikacije omogućavaju potrošačima da po vrlo niskim cijenama naručuju odjeću, obuću, kozmetiku, igračke i razne druge proizvode direktno od proizvođača iz Kine.
Prema podacima Evropskog ekonomskog i socijalnog komiteta, u Evropu svakog dana uđe oko 12 miliona malih paketa naručenih upravo preko ovih platformi. Takav obim trgovine predstavlja veliki izazov za carinske službe, ali i za domaće trgovce koji ne mogu da se takmiče sa cijenama robe koja ulazi bez carinskih dažbina.
-
Neravnopravan položaj evropskih trgovac
Jedan od ključnih razloga za uvođenje nove carine jeste, kako navode zvaničnici EU, potreba da se izjednače uslovi poslovanja. Evropski trgovci i proizvođači već godinama upozoravaju da su u nepovoljnijem položaju jer moraju da poštuju stroge propise o kvalitetu, bezbjednosti i zaštiti životne sredine, dok se za robu koja dolazi izvan EU ti standardi često ne primjenjuju u istoj mjeri.
Prag od 150 eura, koji je do sada omogućavao oslobađanje od carine, smatra se jednim od glavnih problema. On je, prema mišljenju mnogih, otvorio vrata masovnom uvozu jeftine robe bez adekvatne kontrole, čime su evropske kompanije dovedene u neravnopravan tržišni položaj.
-
Pitanje zdravlja i bezbjednosti potrošača
Pored ekonomskih razloga, u raspravama se često ističu i rizici po zdravlje i bezbjednost potrošača. Kineskim onlajn prodavnicama zamjera se to što roba koju nude ne prolazi ista testiranja kao proizvodi koji se proizvode ili prodaju unutar Evropske unije. To se posebno odnosi na kozmetiku, dječje igračke i odjeću, gdje neispunjavanje standarda može imati ozbiljne posljedice.
Takođe, proizvođači van EU nemaju obavezu da učestvuju u sistemima reciklaže vraćene robe, što je u Evropi zakonski propisano. Na taj način se smanjuju njihovi troškovi, ali se dodatno opterećuje životna sredina.
-
Popularnost ovih platformi u regionu
Iako se odluka odnosi na Evropsku uniju, njen uticaj se osjeća i šire, uključujući zemlje regiona poput Srbije. Zbog rasta cijena hrane, energije, kirije i odjeće, sve veći broj građana se okreće jeftinijim alternativama koje nude platforme poput Šeina i Temua. Niska cijena i širok izbor proizvoda čine ih posebno privlačnim, naročito mlađoj populaciji.
Privremeni dogovor o uvođenju carine od tri eura ostaje na snazi sve dok se u potpunosti ne ukine postojeći propis koji omogućava ulazak paketa ispod 150 eura bez plaćanja carine. Ministri finansija su se još u novembru saglasili da je ukidanje tog pravila neophodno kako bi se sistem modernizovao i prilagodio savremenim tokovima trgovine.
-
Uloga budućeg Carinskog centra EU
Primjena nove carine biće moguća tek kada se uspostavi Centar carinskih podataka Evropske unije. Riječ je o centralnoj digitalnoj platformi koja bi trebalo da omogući bolju razmjenu podataka, efikasniju kontrolu pošiljki i jednostavniju komunikaciju između trgovaca i carinskih organa. Očekuje se da ovaj centar počne sa radom 2028. godine.
Trenutno se vode pregovori između Savjeta EU i Evropskog parlamenta o njegovom osnivanju, kao dijelu šire reforme carinskog okvira Unije. Kada sistem bude u potpunosti operativan, carine će se moći primjenjivati na sve pakete koji ulaze na teritoriju EU, bez obzira na njihovu vrijednost ili porijeklo.
