Biljka koja ubija ćelije raka za kratko vrijeme. O kojoj biljci je riječ i kako se koristi doznajte u nastavku teksta. Artemisia annua, poznata i kao slatki pelin, stoljećima je bila dio tradicionalne medicine u različitim kulturama, posebno u Kini. Iako se najviše proslavila kao izvor artemisinina, supstance koja je revolucionisala liječenje malarije, posljednjih godina interesovanje javnosti poraslo je zbog tvrdnji da bi neke njene komponente mogle imati potencijal u istraživanjima koja se bave rastom ćelija raka. Ovakve tvrdnje zahtijevaju oprez i provjeru, ali su podstakle brojne laboratorijske studije koje pokušavaju razumjeti kako se ta biljka ponaša u kontrolisanim uslovima.
Cilj ovog teksta je da objasni šta se zapravo zna, šta se samo pretpostavlja i zašto je važno razlikovati tradicionalnu upotrebu biljke od naučno potvrđenih terapija.
-
Pelin u laboratorijskim istraživanjima
U nekim eksperimentalnim radovima artemisinin i njegovi derivati pokazali su zanimljive efekte u laboratorijskim uslovima. Kada se izoluju i ispitaju na ćelijama u specijalizovanim istraživačkim centrima, određene supstance iz slatkog pelina mogu reagovati sa gvožđem i stvoriti hemijske procese koji utiču na pojedine vrste ćelija. Tokom ovih ispitivanja primećeno je da artemisinin može djelovati drugačije na različite tipove ćelija, što je razlog zbog kojeg naučnici proučavaju njegov potencijal u budućnosti.
Važno je naglasiti da se ovi rezultati odnose isključivo na laboratorijske eksperimente, a ne na testiranja na ljudima. Medicinski tretmani zahtijevaju višegodišnja klinička ispitivanja, stroge provjere i potvrde, a artemisinin u tom smislu još nije odobren kao terapija za rak.
-
Tradicionalna upotreba pelina
Slatki pelin je poznat u tradicionalnoj kineskoj medicini više od dvije hiljade godina. Najčešće se koristio u obliku tinktura i biljnih mješavina, naročito kod simptoma povezanih sa groznicama i infekcijama. Upravo iz te prakse rođena je i moderna upotreba artemisinina, koji je kasnije postao ključni sastojak u lijekovima protiv malarije.
Iako je tradicionalna medicina vrijedna kao dio istorije i kulture, ona nikada ne smije zamijeniti savremene medicinske tretmane kod teških oboljenja. Upotreba biljaka u narodnoj medicini uglavnom služi kao dodatna podrška opštem zdravlju, ali ne kao zamjena za terapije koje su prošle klinička ispitivanja.
-
Šta nauka trenutno istražuje
Zbog jedinstvene hemijske strukture artemisinina, istraživači proučavaju kako reaguje sa metalima, posebno sa gvožđem. Ova reakcija je razlog zbog kojeg neki laboratorijski timovi pokušavaju razumjeti da li bi se mehanizam mogao iskoristiti za razvoj novih lijekova u budućnosti. Ipak, naučnici naglašavaju da su to tek rani koraci i da ne postoje dokazi da uzimanje pelina u obliku čaja, soka ili praha može djelovati na bolesti poput raka kod ljudi.
Važna razlika postoji između čistih farmaceutskih supstanci, laboratorijski kontrolisanih uslova i biljnih pripravaka koje ljudi koriste kod kuće. Biljni proizvodi imaju neujednačen sastav, nepoznate doze i mogu izazvati neželjene reakcije, posebno ako se kombinuju sa lijekovima.
-
Pelin u narodnoj medicini: tradicionalni oblici
U narodnoj medicini Balkana i Azije pelin se često koristio u oblicima koji se lako prave kod kuće. To uključuje biljne napitke, uvarak, sok i uljne mješavine. Ti oblici se uglavnom pripremaju zbog arome, probave ili opšteg tonusa organizma.
Ljudi su najčešće koristili:
- Čaj od pelina
Kratko potapanje sušenih listova u toplu vodu daje gorak napitak koji se tradicionalno pije u malim količinama.
- Uljna mješavina
Listovi biljke nekada su se kombinovali sa biljnim uljima u domaćoj upotrebi, ali bez standardizovanih doza.
- Prah od osušenih dijelova biljke
Nekada se koristio zbog jačeg ukusa i lakše primjene, ali je uvijek bio dio narodnih običaja, ne medicinski potvrđen lijek.
- Sok tokom cvjetanja
U nekim krajevima koristio se u malim količinama pomiješan sa medom, najčešće zbog ukusa.
-
Pažnja i odgovorno korišćenje
Važno je jasno reći da nijedan od ovih tradicionalnih pripravaka nije medicinski tretman i ne može se koristiti kao zamjena za profesionalnu terapiju. Pelin može biti gorak, jak i potencijalno iritantan za želudac ako se uzima u većim količinama. Bilo kakva upotreba biljnih proizvoda treba da bude umjerena i u dogovoru sa ljekarom, posebno kod mladih osoba ili onih koji već koriste propisanu terapiju.
