Ovo su glavni simptomi upale pluća. U nastavku saznajte o kojim simptomima je riječ. Upala pluća nije obična respiratorna infekcija. Iako na početku može izgledati kao bezazlen prehladni napad, u roku od nekoliko dana može prerasti u ozbiljno stanje koje ugrožava život. Ova bolest ne bira – pogađa i mlade i stare, i zdrave i bolesne. U mnogim slučajevima upravo virusna upala pluća počinje neprimetno, sa simptomima koji podsećaju na grip: blaga temperatura, bolovi u mišićima i suv, nadražajan kašalj. Mnogi tada ni ne pomisle da je reč o infekciji koja može dovesti do gušenja, gnojenja plućnog tkiva, pa čak i do otkazivanja organa.
-
Šta je zapravo upala pluća?
Upala pluća ili pneumonija je infekcija plućnog tkiva koja dovodi do zapaljenja alveola – sitnih mehurića u kojima se razmenjuje kiseonik. Kada se oni ispune tečnošću ili gnojem, disanje postaje otežano, a telo ne dobija dovoljno kiseonika. Zbog toga se javljaju simptomi kao što su ubrzano disanje, bol u grudima i izražena slabost. Najčešći uzročnici su bakterije i virusi, dok su gljivice ređi, ali mogu biti opasni kod osoba sa oslabljenim imunitetom.
-
Razlika između bakterijske i virusne pneumonije
Bakterijska upala pluća najčešće počinje naglo i burno. Pacijent u roku od nekoliko sati može da razvije visoku temperaturu, jak produktivan kašalj sa zelenkastim ili krvavim ispljuvkom, bol u grudima i ubrzano disanje. Oseća se iscrpljeno, preznojava se i teško ustaje iz kreveta.
Virusna upala pluća ima drugačiji tok. Simptomi se razvijaju postepeno – u početku izgledaju kao obična sezonska infekcija. Javlja se suv, nadražajan kašalj, glavobolja, bolovi u mišićima i umor. Temperatura obično nije previsoka, ali uporno traje. Upravo zato mnogi zanemaruju prve znake bolesti, verujući da je reč o gripu, što često odloži odlazak lekaru i produži oporavak.
-
Koliko je bolest rasprostranjena i koga najviše pogađa?
Upala pluća može pogoditi bilo koga, ali najugroženiji su stariji od 65 godina, deca mlađa od pet godina, pušači i osobe sa oslabljenim imunitetom. Među rizičnim grupama su i pacijenti sa hroničnim bolestima srca, pluća, bubrega ili dijabetesom. Osobe koje se leče od raka, primaju terapiju koja slabi imunitet ili su na aparatima za disanje u bolnici, imaju znatno veći rizik od razvoja teškog oblika bolesti.
-
Vrste upale pluća prema mestu nastanka
Pneumonija se može podeliti prema tome gde je nastala.
Vanbolnička (komunitarna) upala pluća najčešće se javlja kod osoba koje nisu hospitalizovane. Uzročnici su obično bakterije Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, ili virusi poput gripa i koronavirusa.
Bolnička upala pluća se javlja kod pacijenata koji su već na lečenju zbog drugih bolesti. Uzrokuju je otpornije bakterije poput MRSA ili Pseudomonas aeruginosa, što lečenje čini mnogo težim.
Tu je i aspiraciona pneumonija, koja nastaje kada hrana, tečnost ili povraćeni sadržaj dospeju u pluća i izazovu infekciju. Ovaj oblik se najčešće javlja kod starijih, pacijenata u komi ili kod onih sa oštećenjem gutanja.
-
Kako prepoznati simptome na vreme
Simptomi mogu biti različiti u zavisnosti od uzročnika, ali i od starosti pacijenta. Kod mlađih osoba najčešći su visoka temperatura, groznica, kašalj i bol u grudima prilikom disanja. Međutim, kod starijih i hroničnih bolesnika bolest se može manifestovati atipično – bez temperature, ali uz konfuziju, gubitak apetita i iznenadnu slabost. Upravo zbog toga se dešava da se dijagnoza postavi kasno, kada je infekcija već uznapredovala.
-
Dijagnoza i pristup lečenju
Lečenje upale pluća zavisi od uzročnika. Prvi korak je tačna dijagnoza, koja se postavlja na osnovu pregleda pluća, rendgenskog snimka grudnog koša i laboratorijskih analiza. Ako se sumnja na bakterijsku infekciju, uzimaju se uzorci ispljuvka ili krvi radi identifikacije bakterije.
Bakterijska pneumonija se leči antibioticima, najčešće penicilinom ili makrolidima. Kod virusne pneumonije terapija je uglavnom simptomatska – obuhvata mirovanje, unos tečnosti, lekove za snižavanje temperature i olakšavanje disanja. U težim slučajevima neophodna je hospitalizacija i terapija kiseonikom, a ponekad i mehanička ventilacija.
-
Komplikacije koje mogu ugroziti život
Ako se bolest ne leči na vreme, može doći do niza komplikacija: nakupljanja gnoja u plućima (apsces), širenja infekcije na krvotok (sepsa), pa čak i do otkazivanja pluća ili drugih organa. Kod starijih pacijenata komplikacije se javljaju češće i teže se leče.
Zbog toga je od presudne važnosti da se na prve simptome reaguje odmah – odlaskom lekaru i sprovođenjem terapije do kraja, čak i ako se stanje poboljša nakon nekoliko dana.
-
Prevencija – najbolja zaštita
Prevencija upale pluća zasniva se na nekoliko jednostavnih, ali važnih koraka. Vakcinacija protiv gripa i pneumokoka značajno smanjuje rizik od infekcije, naročito kod starijih i hroničnih bolesnika. Održavanje imuniteta kroz pravilnu ishranu, dovoljno sna i fizičku aktivnost pomaže organizmu da se lakše izbori sa virusima i bakterijama.
Prestanak pušenja i izbegavanje pasivnog dima takođe igraju ključnu ulogu jer pušenje oštećuje disajne puteve i smanjuje otpornost pluća.
